Altan Şapka

Gıda ithalatı üzerine

Altan Şapka, uzun yıllar boyunca Carrefour marketlerinin private label (Carrefour marka ürünler)ürünlerini getiren ithalatçı firmanın müdürü olarak görev yaptı. İthal edilen bu ürünlerden bazılarının Fransızca ve İtalyanca’dan Türkçe’ye çevrilmesinden de sorumluydu. Yani işi işti. Sonda sorulacak soruyu başta sorarak başladım.

Fotoğraf: Delizia Flaccavento

Ahu Somay: Sence Türkiye’de gıda ithalatı çok mu gerekli?

Altan Şapka: Hayır. Türkiye’de her şey var. Burada yetişmeyen bazı meyveleri ya da içecekleri, gıdaları diyelim getirtebiliriz. Ama ambalaj, satış teknikleri… İthalatta bunlar etkili oluyor. İhracata ağırlık vermeliyiz. İmalatı artık öğrendik, yabancı lisan bilenler attı. Şöyle örnekler de var: Türkiye’de marmelat çok üretilmiyor, marmelat ithalatı bu yüzden oluyor. Burada marmelat isteyen de var demek ki. Üretilebilir bir ürün marmelat, üretebiliriz. Mesela karides, somon balığı neden getirtiliyor? Türkiye’de mevcut. Çok iyi çikolata fabrikalarımız var. Dolayısıyla, farklı formlardaki çikolataları da ithal etmeyip burada üretebiliriz. Bir de tabii şu var: Burada olmadığı için ya da yılın belli zamanlarında Türkiye’ye gelen ürünler var. Daha ucuz oluyor. Asıl sorun üretimde kimsede program olmaması. Planlı üretim önemli.

Ahu Somay: İthalatta kontroller nasıl yapılıyor?

Altan Şapka: Bakanlığa bağlı laboratuvarlarda yapılıyor. Tetkikler daha iyi artık. Ferrero Rocher örneğinde mesela. Süt kontrol edilmediği için yumurta çikolataların bir serisinde salmonella çıktı. Biraz da ithalatçının insafına kalan bir durum olabiliyor.  Yönetmelikler önemli. Her ülkede yönetmelik farklı. Palm yağı örneğinde olduğu gibi. Bazı ülkelerde izin veriliyor, diğerlerinde verilmiyor. Çoğu paketli gıda ürününde vardı ama artık yağ kalmadığı için eklenmiyor.

Ahu Somay: Çevirileri nasıl yapıyordun?

Altan Şapka: Fındık aromalı çikolata diye çevirdiğin zaman geçmeyebilir ürün. Sütlü fındık aromalı çikolata diye çevirmek durumunda olabiliyorsun. Kalıplaşmış bir tercüme var aslında. Yönetmeliğe bağlı olmak durumundasın yine. Zor bir iş.

Ahu Somay: İthalat yapılan ülkenin kültürüne uymak gibi bir zorunluluk var mı çeviride? Kelimelerin seçilmesinde mesela dikkat edelim gibi düşündüğün, belki de senin uyguladığın bir kontrol…

Altan Şapka: Esas yönetmelik olduğu için kültürü çok ön plana alamıyorduk. Ama bazı yasak olan içerikler vardır. Onlara dikkat edersin. Bir de şu var: Bunlar ithal ürünler olduğu için kalıba uyulduğu sürece bazılarında biraz daha cazip kelimeler kullanılıyordu. Tabii, burada Carrefour söz konusu olduğu için iş düzgün yürüyordu. Ama bir Ahmet bey ithalat şirketi kursa, onun vicdanına kalmış oluyor oluyor tüm bu “süslemeler”. İnsanları kandıramazsın elbette. Kandırmamalısın.

Ahu Somay: En zor ithal edilen ürün hangisi?

Altan Şapka: Alkollü ürünler. Şarap mesela…Kaçakçılığı önlüyor yönetmelik ama buna rağmen kaçak var. Zamanla yarıştığın et, balık gibi ürünlerde de zor. Farklı bir sistem yürütülüyor, laboratuvarlar 24 saat çalışıyor. Paketli ürünlerde ise bir süren olduğu için, yönetmeliklere uymak zorunda olsan da, işin biraz daha kolay diyebilirim.

Ahu Somay: İthalatta enteresan bir anın var mı? Bir fiyasko ya da bir başarı örneği?

Altan Şapka: Coca-Cola ithal etmiştik. Carrefour, Türkiye’de üretim yapan firmayla pazarlıkta anlaşamadı. Dünyada olmayan bir şeydi.

Ahu Somay: Gıda ithalatına giriş gibi oldu bu röportaj. Sonra devam edelim…

Altan Şapka: Ne zaman istersen.